Achtkarspelen

Uitvoering bieding en afspraken

In de gemeente Achtkarspelen hebben wij in 2023 met onze bieding vooral ingezet op verbetering van de kwaliteit van het bestaand bezit. Onze bestedingen richtten zich op de versnelling in de verduurzaming van de woningen, regulier onderhoud en leefbaarheid. Er is fors meer besteed, zowel aan onderhoud als aan kwaliteitsverbetering. Uitgaven aan onderhoud zijn vaak gecombineerd met de verduurzaming van de woningen. Ook zijn soms meer woningen aangepakt of zijn woningen meer verduurzaamd dan oorspronkelijk was gepland, omdat we de woning met een extra investering naar een nog beter niveau konden brengen. Kortom: er zijn vooral woningen verbeterd in kwaliteit en energieprestatie.

In Gerkesklooster zijn wij nog steeds bezig met de ontwikkeling van 4 betaalbare koopwoningen op het vrijgekomen terrein aan de Molenstraat. Nadat diverse bewoners uit het dorp interesse voor deze woningen toonden, is het plan in de verkoop gebracht. Met geïnteresseerden uit het dorp hebben we maandenlang diverse gesprekken gevoerd, met als resultaat dat er uiteindelijk geen belangstellende is overgebleven die een woning heeft kunnen of willen kopen. Oplopende rentes en hogere bouwkosten waren van invloed. De insteek bij de ontwikkeling van de woningen was om eerst dorpsbewoners een kans te geven, maar dat is helaas niet gelukt. Eind 2023 hebben we de makelaar opdracht gegeven het project breder in de verkoop te zetten. Begin 2024 zullen we de balans opmaken.

Uitvoering overige prestatieafspraken

In 2023 hebben we gezamenlijk met de gemeenten Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel en De Bewonersraad veel tijd besteed aan het opstellen van een meerjarig kader voor de prestatieafspraken voor zowel Achtkarspelen als Tytsjerksteradiel. Er zijn proces- en werkafspraken gemaakt, die we over meerdere jaren uitvoeren. Het sociaal domein is hierbij ook goed aangesloten; de portefeuillehouders sociaal domein waren naast de portefeuillehouders wonen betrokken bij de besprekingen.

Het meerjarig kader is in 2023 ondertekend door alle betrokken partijen (WoonFriesland, beide gemeenten en De Bewonersraad). Jaarlijks kan nu een minder intensief werkproces voor de jaarschijf worden doorlopen. De beschikbare personele capaciteit kan daardoor de komende jaren meer op de uitvoering van de prestatieafspraken worden ingezet.

In het werkgroep- en bestuurlijk overleg zijn met name de volgende onderwerpen regelmatig aan de orde geweest:

• de versnelling van de verduurzaming in het kader van de energiearmoede;
• de inhoud van het meerjarig kader voor de prestatieafspraken;
• het verruimen van de beschikbaarheid voor de sociale huur en het ontbreken van bouwkavels voor de sociale huur, terwijl er in de prestatieafspraken wel een ontwikkelingsstrategie voor was afgesproken;
• de regionale woondeals;
• de remmende werking op de uitvoering van de prestatieafspraken door wisseling in personeel bij beide gemeenten en het ontbreken van ambtelijke capaciteit;
• het huisvesten van statushouders;
• de ontwikkelingen in het sociaal domein.

De Fryske Marren

Voor de gemeenten De Fryske Marren, Harlingen en Waadhoeke geldt dat we geen specifieke prestatieafspraken maken. Dat is gebaseerd op het beperkte aantal woningen dat we in deze drie gemeenten verhuren. Samen met de gemeenten en De Bewonersraad handelen we zo veel mogelijk in de geest van de afspraken die met de in die gemeenten actieve corporaties en huurdersorganisaties worden gemaakt. Jaarlijks is er contact over ontwikkelingen en lopende zaken. Op basis van signalen, actualiteiten of casuïstiek vinden we elkaar. Rond de woondeals, regionale woonzorgvisies en bijvoorbeeld de urgentieverordening komen we elkaar ook tegen en werken we bovengemeentelijk samen.

Harlingen

Voor de gemeenten De Fryske Marren, Harlingen en Waadhoeke geldt dat we geen specifieke prestatieafspraken maken. Dat is gebaseerd op het beperkte aantal woningen dat we in deze drie gemeenten verhuren. Samen met de gemeenten en De Bewonersraad handelen we zo veel mogelijk in de geest van de afspraken die met de in die gemeenten actieve corporaties en huurdersorganisaties worden gemaakt. Jaarlijks is er contact over ontwikkelingen en lopende zaken. Op basis van signalen, actualiteiten of casuïstiek vinden we elkaar. Rond de woondeals, regionale woonzorgvisies en bijvoorbeeld de urgentieverordening komen we elkaar ook tegen en werken we bovengemeentelijk samen.

Heerenveen

Uitvoering bieding en afspraken

In de gemeente Heerenveen hebben we dit jaar weer veel woningen in de bestaande voorraad in kwaliteit en energieprestatie verbeterd. Door de versnelling in de verduurzaming hebben we fors meer besteed dan was begroot, daarnaast hebben we ook extra uitgegeven aan regulier onderhoud. Uitgaven aan onderhoud zijn vaak gecombineerd met de verduurzaming van de woningen. Ook hebben we soms meer woningen aangepakt of zijn woningen nog meer in kwaliteit en energieprestatie verbeterd dan oorspronkelijk was gepland. Met een extra investering konden we deze woningen naar een nog beter niveau brengen. In de kwaliteitsverbetering voeren we soms extra maatwerk per complex uit, naast het feit dat gestegen bouwkosten ook debet waren aan hogere uitgaven.

Door de kwaliteitsverbetering van onze woningen is onze woningvoorraad in Heerenveen al fors verduurzaamd; meer dan 65% van onze woningen heeft een A of B energielabel. In 2024 verduurzamen we de laatste woningen zodat onze voorraad in Heerenveen in 2025 label C of beter heeft. De uitgaven voor leefbaarheid zijn ongeveer op hetzelfde niveau als vorig jaar gebleven.

Daarnaast hebben we hard gewerkt aan de realisatie van het nieuwe appartementencomplex met 92 sociale huurhuurwoningen aan het Burgemeester Kuperusplein in Heerenveen. In maart 2023 is de daadwerkelijke bouw gestart en de bouw vorderde daarna gestaag, maar volgens planning. Naar verwachting leveren we het appartementencomplex medio 2024 op. Ook zijn we met diverse partners in overleg om onze woningvoorraad in Heerenveen nog verder uit te breiden.

In ons woongebouw aan de Valk in Heerenveen is de HeatCycle geïnstalleerd. Met de HeatCycle kunnen bewoners de warmte van het water in elke afvoer hergebruiken. Door het water af te koelen naar minimaal 2°C onttrekt de HeatCycle er warmte aan. De gerecyclede warmte kunnen bewoners opnieuw gebruiken voor warm water en dat geeft een besparing op de gasrekening.

In Nijehaske hebben we samen met bewoners, gemeente en een welzijnsorganisatie een pilot opgestart om verstening tegen te gaan en klimaatadaptatie te bevorderen. De uitvoering ervan zal in 2024 plaatsvinden.

Uitvoering overige prestatieafspraken

In 2023 heeft de gemeente Heerenveen een nieuwe woonvisie vastgesteld waar wij bij betrokken zijn geweest en die we van een uitgebreide zienswijze hebben voorzien. Daarnaast is de regionale woondeal Zuidoost-Friesland gesloten, waar wij niet bij waren betrokken maar wel van in kennis zijn gesteld.

De nieuwbouwopgave zoals geformuleerd in de nieuwe woonvisie inclusief de uitwerking van de regionale woondeal, was een belangrijk te bespreken onderwerp in het reguliere werkgroep- en bestuurlijk overleg. De knelpunten die zich bij het realiseren van woningbouwopgave voordoen vroegen bijzondere aandacht. Zo werd in het najaar bekend dat de collega-corporaties geen tot amper uitbreiding van de woningvoorraad in deze gemeente hebben voorzien, terwijl de vraagdruk in deze gemeente tot een van de hoogste van Friesland behoort. Het toevoegen van nieuwe woningen is noodzakelijk om de knellende situatie in de sociale huur op te lossen.

In samenwerking met collega-corporaties, huurdersorganisaties en de gemeente hebben we in 2023 veel inzet gepleegd om een meerjarig kader voor de prestatieafspraken op te stellen op grond van de in het najaar vastgestelde woonvisie. Naar verwachting zal het meerjarig kader, inclusief de jaarschijf voor 2024, in het eerste kwartaal van 2024 worden ondertekend. Vooruitlopend op deze afspraken zijn verkorte afspraken gemaakt. De kern van deze afspraken is dat de corporaties de biedingen gaan uitvoeren.

Belangrijk knelpunt in de meerjarenafspraken is dat de collega-corporaties vrijwel geen inzet willen en kunnen plegen in de nieuwbouwopgave en tegelijkertijd ook extra woningen willen verkopen, terwijl de vraagdruk zeer hoog is. Wij hebben al een bovengemiddelde bijdrage geleverd aan de beschikbaarheid van nieuwe woningen in Friesland en in het bijzonder in de gemeente Heerenveen.

Wij zijn financieel gezond en rekken ons financieel maximaal uit, maar kunnen onder andere door stijgende bouwkosten, oplopende rentes of nieuwe maatregelen in het landelijk huurverhogingsbeleid tegen onze grenzen aanlopen. We kunnen in Heerenveen niet de opgave van onze collega-corporaties overnemen.

De prestatieafspraken bestrijken een groot aantal onderwerpen en activiteiten. De focus in de uitvoering ervan was in 2023 gericht op:

• het verruimen van de beschikbaarheid van sociale huurwoningen; door gebrek aan capaciteit heeft de gemeente nog geen vorderingen gemaakt in het opstellen van een convenant t.a.v. de ontwikkelingsstrategie voor nieuwbouw in de sociale huur. Er was afgesproken een meerjarige ontwikkelstrategie voor de sociale huur gezamenlijk met de corporaties vast te leggen. Nog steeds ontbreken veelal de nieuwbouwlocaties daarvoor;
• de huisvesting en begeleiding van statushouders en kwetsbare groepen;
• de lokale implementatie van de afspraken uit Weer Thuis;
• de verduurzaming en energietransitie;
• het vergroenen van de woonomgeving in het kader van het verbeteren van biodiversiteit en klimaatadaptatie
• en de samenwerking tussen partijen.

In het sociaal domein werken we intensief samen met alle ketenpartners om kwetsbare bewoners te ondersteunen en om de leefbaarheid op peil te houden. Dit draagt bij aan het voorkomen van overlast en escalatie van sociale problematiek.

Wij hebben krachten gebundeld bij de vroegsignalering om oplopende schulden bij onze bewoners door de forse prijsstijgingen van dagelijkse levensbehoeften en energie te voorkomen. De werkzaamheden zijn in samenwerking met gemeente en betrokken partijen geëvalueerd en zo nodig aangepast.

Daarnaast is het huisvesten van statushouders veelvuldig besproken. Het is de corporaties niet gelukt om de taakstelling voor dit jaar te realiseren. Door de hoge vraagdruk komen er weinig passende woningen vrij. Dit knelpunt is meermaals op ambtelijk en bestuurlijk niveau besproken. Gezamenlijk worden oplossingsrichtingen verkend.

Noardeast-Fryslân

Uitvoering bieding en afspraken

In Noardeast-Fryslân hebben we fors meer onderhoud uitgevoerd waardoor onze woningen up to date blijven. De kwaliteitsverbetering is lager dan begroot. De voorbereiding van de projecten en de uitwerking om te komen tot de gewenste verduurzaming, duurde langer dan verwacht. Het geplande kwaliteitsverbeteringsproject is al wel in opdracht gegeven en zal in 2024 worden gerealiseerd. De uitgaven voor leefbaarheid zijn iets gestegen.

Uitvoering overige prestatieafspraken

De gemeente Noardeast-Fryslân en WoonFriesland houden elkaar over en weer goed op de hoogte van beleid en ontwikkelingen in de energietransitie en de verduurzaming van de woningvoorraad. Regelmatig vindt afstemming plaats over de uitvoering van de warmtetransitievisie.

Wij bundelen de krachten om de leefbaarheid van buurten en complexen op peil te houden. In dit kader hebben we een convenant zorg- en veiligheid opgesteld waardoor we samenwerking in het sociaal domein en uitwisseling van gegevens verbeteren en goed borgen. Begin 2024 zal het convenant worden ondertekend. Daarnaast is er een ontruimingsconvenant opgesteld, dat naar verwachting evenals het convenant zorg- en veiligheid, begin 2024 zal worden ondertekend.

Samen doen we ons best om energiearmoede en betalingsproblematiek bij onze bewoners te voorkomen door goed samen te werken bij de vroegsignalering.

Gelet op ons geringe aandeel in de sociale huurvoorraad in deze gemeente hebben we verkorte prestatieafspraken gemaakt. Het tripartite overleg en de opstelling van de prestatieafspraken is constructief en soepel verlopen.

Opsterland

Uitvoering bieding en afspraken

In 2023 hebben we vooral ingezet op het verbeteren van de kwaliteit van ons bestaand bezit in de gemeente Opsterland. We hebben een flinke inhaalslag gemaakt in de verbetering van de kwaliteit en energieprestatie van onze woningen. De coronajaren waren o.a. de oorzaak van de vertraging die in de kwaliteitsverbetering was opgelopen. Door middel van regulier onderhoud in combinatie met de versnelling van de verduurzaming van onze woningen, hebben we in 2023 in aantal meer woningen verbeterd dan begroot en hebben we woningen met een extra investering naar een nog beter niveau gebracht. Door extra maatwerk per complex geven we soms meer uit, naast het feit dat ook de gestegen bouwkosten meespeelden in de hogere bestedingen.

De bestedingen voor leefbaarheid worden gekenmerkt door onze reguliere werkzaamheden. In onze complexen en buurten speelden geen grote leefbaarheidsvraagstukken die extra inzet vergden.

Wij ondersteunen onze bewoners door veel persoonlijk contact en wij werken nauw samen met het Sociaal Platform Opsterland en de gebiedsteams in de gemeente. Ook welzijnsorganisatie Timpaan is een vaste keten- en samenwerkingspartner. In deze gemeente zijn de lijnen kort en dat werpt zijn vruchten af. Door adequate samenwerking voorkomen we escalatie van problematiek.

Uitvoering overige prestatieafspraken

De uitvoering van afspraken liep dit jaar wat minder vlot door ziekte en wisseling van personeel bij de gemeente.

De nieuwe woonvisie voor Opsterland is in 2023 vastgesteld en wij hebben een formele zienswijze op het concept gegeven.

De prestatieafspraken zijn gezamenlijk met Elkien, Woonzorg Nederland, gemeente Opsterland en De Bewonersraad opgesteld in een constructief werkproces. De nieuwe woonvisie van de gemeente vormde de basis, maar ook hebben we al rekening gehouden met de regionale woondeal. De regionale woondeal was regelmatig onderwerp van gesprek in zowel bestuurlijk als ambtelijk overleg.

In de bestuurlijke overleggen waren de regionale woondeal en de nieuwe woonvisie inclusief het nieuwe volkshuisvestingsprogramma belangrijke aandachtspunten. Met name de uitwerking ervan - in relatie tot knelpunten zoals stikstofproblematiek, netwerkcongestie, capaciteit bij aannemers en stijgende bouwkosten, etc. - is veelvuldig besproken.

De te realiseren nieuwbouw blijft in deze gemeente ook achter door gebrek aan nieuwbouwkavels voor de sociale huur en door onder andere de stikstofproblematiek in deze plattelandsgemeente. De beschikbaarheid van sociale kavels moet worden vergroot om de realisatie van het nieuwbouwprogramma dichterbij te brengen. Het concept Buurblok heeft ook de warme interesse van deze gemeente; samen kijken we naar mogelijkheden tot realisatie.

Wij bundelen krachten ten behoeve van betaalbaarheid en energiearmoede en werken nauw samen in het sociaal domein. De samenwerking op het gebied van vroegsignalering in Opsterland loopt goed en is in 2023 geëvalueerd. De lijnen tussen de medewerkers Huurincasso en de gemeentelijke vroegsignaleerders zijn kort. Zaken worden degelijk en snel opgepakt, zodat bewoners goed worden geholpen. Ook pleegt de gemeente heel veel inzet, op creatieve en doordachte wijze, om alle inwoners te bereiken die kampen met schulden of anderszins ondersteuning nodig hebben. Een mooi voorbeeld voor andere gemeenten.

In de bestuurlijke overleggen waren de op te stellen urgentieverordening en de huisvesting van aandachtsgroepen actuele onderwerpen in het sociaal domein; met bijzondere aandacht voor statushouders en de huisvesting van zeer grote gezinnen. Ontwikkelingen rondom het sociaal domein bespreken we altijd in aanwezigheid van de verantwoordelijke portefeuillehouder.

Smallingerland

Uitvoering bieding en afspraken

In de gemeente Smallingerland hebben we ingezet op de verbetering en verduurzaming van onze bestaande woningen. Onze woningen zijn in kwaliteit en energieprestatie verbeterd. Daarnaast hebben we veel regulier onderhoud uitgevoerd, al dan niet in combinatie met de kwaliteitsverbetering. De bestedingen zijn wat lager dan begroot door vertraging in de voorbereiding van de versnelling van de verduurzaming doordat wij extra maatregelen in de geplande projecten wilden nemen. De projecten zijn al wel in opdracht en deels ook in realisatie, zodat de geplande woningen in 2024 opgeleverd zullen worden.

In de nieuwbouw hebben we 34 sociale huurwoningen en 11 woonwagenwoningen voor de sociale huur opgeleverd.

Na jarenlange vertraging hebben we 34 voor senioren geschikte nieuwbouwappartementen opgeleverd in een wooncomplex aan de Warren in de wijk De Bouwen. Het voor ouderen geschikte complex bleek zeer gewild en was snel verhuurd. Het nieuwe wooncomplex aan De Warren beschikt over een gemeenschappelijke ruimte, die de bewoners samen hebben ingericht en waar ze met elkaar gebruik van kunnen maken. Het past bij onze missie om bewoners met elkaar in contact te brengen, waardoor ze prettig wonen. De ruimte is geschikt voor diverse activiteiten van en door de bewoners. Samen met de bewoners zijn onze wijkconsulent en buurtbeheerder aan de slag om een bewonerscommissie op te richten, die de bewoners vertegenwoordigt en o.a. richting kan geven aan de activiteiten in de gemeenschappelijke ruimte.

Ook zijn wij enorm verheugd dat we na jarenlange voorbereiding 11 woonwagenstandplaatsen inclusief betaalbare, duurzame en energiezuinige woonwagenwoningen in Drachtstercompagnie hebben opgeleverd. Door diverse tegenslagen is de oplevering eind 2022 niet gelukt en hebben de bewoners nadat hun geduld zwaar is beproefd, eind februari 2023 hun intrek kunnen nemen.

Begin juni was de feestelijk opening waarbij naast de bewoners ook onze samenwerkingspartners gemeente Smallingerland en de Bewonersraad aanwezig waren. Naast de woonwagenwoningen is veel aandacht besteed aan de woonomgeving. In het ontwerp stond het stimuleren van een biodiverse woonomgeving centraal. We hebben o.a. een groene biodiverse kavelafscheiding geplaatst, daarnaast is ook aandacht besteed aan het spelen in de woonomgeving.

In een complex aan de Berglaan in Drachten hebben we een innovatie uit het DreamHûs aangebracht: een Iwell-batterij die de algemene ruimten en de lift van stroom voorziet waardoor bewoners besparen op de servicekosten en de piekbelasting van het elektriciteitsnet wordt voorkomen.

Aan de leefbaarheid in buurten en wijken in Smallingerland hebben we volop aandacht besteed. De bestedingen voor leefbaarheid zijn dit jaar iets hoger uitgevallen.

Uitvoering overige prestatieafspraken

Om de beoogde nieuwbouw van sociale huurwoningen tot 2030 daadwerkelijk te kunnen realiseren, voeren we intensieve gesprekken over de voortgang rondom de beoogde nieuwbouwlocaties. Het in begin 2022 door alle partijen ondertekende 'Convenant nieuwbouw sociale huur gemeente Smallingerland', is hiervoor de basis.

Met name het door de gemeente ingerichte participatietraject rondom de vrijkomende locaties in de Swetten vroeg veel aandacht. Intensief werken we samen met gemeente, Accolade en de bewoners, welzijnsorganisatie MOS en het schoolbestuur aan de herontwikkeling van de vrijkomende locaties.

De locatie Wetterwille (3 woonwagenstandplaatsen incl. woonwagenwoningen) is al in een vergevorderd stadium van voorbereiding, realisatie wordt in 2024 verwacht. Verder hebben we in diverse overleggen aandacht besteed aan de gevolgen van oplopende rentes, prijsstijgingen en beperkte capaciteit bij aannemers die een remmende werking hebben op de nieuwbouw en de kwaliteitsverbetering.

Met Carins, de welzijnsinstelling MOS en andere maatschappelijke ketenpartners werken we nauw samen om bewoners op diverse terreinen ondersteuning te bieden en om escalatie van sociale problematiek te voorkomen. Het gezamenlijk doel is om de leefbaarheid in buurten en wijken op peil te houden. De Drachtster wijk De Wiken heeft onze bijzondere aandacht. Wij ontwikkelen en beproeven hier met diverse maatschappelijke ketenpartners een werkwijze om leefbaarheid en sociale cohesie te verbeteren. We zoeken naar wegen om bewoners met ondersteuning van professionals te activeren in welzijnsactiviteiten en zorg voor elkaar.

Aan het Voermanspad in de wijk Noordoost in Drachten is een eigen pluktuin gerealiseerd. Bewoners kunnen elkaar er ontmoeten en plukken er samen letterlijk en figuurlijk de vruchten van. Dit initiatief van bewoners werd omarmd door de gemeente Smallingerland en WoonFriesland. Wij hielpen dan ook graag met de inrichting van de pluktuin. Kleurrijke bloemen, kruiden voor in de thee, vrolijke fruitbomen en bloeiende bessenstruiken. De pluktuin aan het Voermanspad staat er prachtig bij.

In de wijk de Trisken zijn we bezig om samen met gemeente, bewoners en MOS een pilot vergroening op te zetten. Het doel is om samen met bewoners verstening tegen te gaan en een biodiverse woonomgeving te bevorderen. Het blijkt lastig om in deze wijk bewoners te activeren, maar met kleine stapjes proberen we een begin te maken.

In Smallingerland werken we goed samen in de vroegsignalering en zijn we in 2023 met betrokken partijen bezig geweest om de werkzaamheden te evalueren en te optimaliseren. Daarnaast hebben we in overleg met de betrokken professionals aandacht besteed aan de implementatie van de afspraken uit het convenant ‘Weer Thuis’. Samenwerken met alle betrokkenen en het goed invulling geven aan de gemaakte afspraken vergt ook in 2024 opnieuw aandacht.

Tytsjerksteradiel

Uitvoering bieding en afspraken

In de gemeente Tytsjerksteradiel hebben wij in 2023 met onze bieding ingezet op nieuwbouw en de verbetering van de kwaliteit van ons bestaand bezit. We hebben in deze gemeente voornamelijk woningen verbeterd in kwaliteit en energieprestatie en we hebben 16 nieuwbouwwoningen opgeleverd.

Wij hebben dit jaar iets minder gerealiseerd dan begroot. Wel hebben we in combinatie met de kwaliteitsverbetering fors meer besteed aan onderhoud. In de kwaliteitsverbetering hebben we zo’n 20% minder besteed dan begroot. Dit is geheel te wijten aan een gecombineerd sloop-nieuwbouw- en kwaliteitsverbeteringsproject in Garyp, dat door diverse omstandigheden vertraging opliep bij de gecontracteerde aannemer.

De voorbereidingen voor de versnelling van de verduurzaming die moet resulteren in het eerste dorp waar het bezit van WoonFriesland minimaal hybride is, zijn afgerond en het project is in opdracht gegeven. Wij verwachten komend jaar het project definitief te realiseren. De beide sloopprojecten in Garyp zijn geaccordeerd en hier vinden de voorbereidingen plaats voor uitplaatsing van de bewoners en sloop, zodat we in 2024 kunnen starten met de nieuwbouw.

In Mûnein zijn 16 nieuwbouwwoningen opgeleverd. De bestaande woningen zijn gesloopt en de bewoners zijn in goed overleg tijdelijk verhuisd. De woningen die zijn afgebroken voldeden niet langer aan de eisen van deze tijd. In het ontwerp van de nieuwe woningen hebben we bewust de uitstraling van de voormalige “reade hûskes” terug laten komen. Van de betaalbare duurzame nieuwbouwwoningen zijn er vier levensloopbestendig met een slaapkamer en badkamer op de begane grond. De andere twaalf huizen zijn eengezinswoningen. Daarmee bieden wij als sociaal verhuurbedrijf een passende woonplek aan jong en oud uit het dorp.

Bij de inrichting van de woonomgeving en de tuinen van deze woningen hebben we extra aandacht aan biodiversiteit en klimaatadaptatie besteed o.a. om hittestress tegen te gaan en wateroverlast te voorkomen. Hiertoe is voor de woonomgeving inclusief de privétuinen een ecologisch biodivers groenontwerp gemaakt.

In de bieding 2023 waren 8 nieuwbouwwoningen opgenomen. Het gaat hierbij om vervangende nieuwbouw in Earnewâld. De voorbereiding van de sloop-nieuwbouw en de uitvoering van de diverse vereiste onderzoeken is in volle gang. De realisatie van 8 nieuwbouwwoningen wordt in 2024 verwacht.

‘De Borg’ is een slimme innovatie die getest is in één van onze DreamHûzen in Delft. In Burgum is de Borg toegepast in enkele huurwoningen van WoonFriesland. Met de Borg is het mogelijk energie op te slaan in een ondergronds buffervat. Je kunt dit zien als een grote thermosfles die onder de grond ligt. De Borg houdt de warmte vast die overdag opgewekt wordt met zonnepanelen. Bewoners kunnen die warmte gebruiken als de vraag hoog is, bijvoorbeeld in de ochtend en de avond of op koude en bewolkte dagen. Met de Borg kunnen bewoners tot 50% besparen op de kosten voor warmte.

Uitvoering overige prestatieafspraken

In 2023 hebben we gezamenlijk met partijen veel tijd besteed aan het opstellen van een meerjarig kader voor de prestatieafspraken voor zowel Achtkarspelen als Tytsjerksteradiel. Er zijn proces- en werkafspraken gemaakt, die we soms over meerdere jaren uitvoeren. Het sociaal domein is hierbij goed aangesloten. Het meerjarig kader is in 2023 ondertekend door alle betrokken partijen (WoonFriesland, beide gemeenten en De Bewonersraad).

Jaarlijks kan nu een minder intensief werkproces voor de jaarschijf worden doorlopen. De beschikbare personele capaciteit kan daardoor de komende jaren meer op de uitvoering van de prestatieafspraken worden ingezet.

In het werkgroep- en bestuurlijk overleg zijn met name de volgende zaken regelmatig aan de orde geweest:

• de versnelling van de verduurzaming in het kader van de energiearmoede;
• de inhoud van het meerjarig kader voor de prestatieafspraken;
• het verruimen van de beschikbaarheid voor de sociale huur en het al jarenlang ontbreken van geschikte bouwkavels voor de sociale huur, terwijl er in de prestatieafspraken wel een ontwikkelingsstrategie voor was afgesproken;
• de remmende werking op de uitvoering van de prestatieafspraken door wisseling in personeel bij beide gemeenten en het ontbreken van ambtelijke capaciteit;
• het huisvesten van statushouders;
• de actuele ontwikkelingen in het sociaal domein.

Leeuwarden

Uitvoering bieding en afspraken

In Leeuwarden lag de focus in de bieding op het onderhouden en verduurzamen van de bestaande voorraad, inzet op leefbaarheid en de bouw van extra woningen. Kwaliteitsverbetering en planmatig onderhoud hebben we veelal in combinatie uitgevoerd. De versnelling van de verduurzaming is op stoom. In de stad en een aantal kleinere kernen hebben we de energetische kwaliteit van ruim 1100 woningen verbeterd. Dat gebeurde zowel complexmatig als voor individuele woningen bij mutatie. Daarin hebben we ruim € 7,5 miljoen meer geïnvesteerd dan in de bieding was opgenomen.

Met spraakmakende nieuwbouw in Bilgaard (Eeskwerd) en Stiens (Petterhusterdyk) hebben we in totaal 46 woningen in de gemeente toegevoegd. In Bilgaard ging het om 36 duurzame zogenoemde kwadrant-woningen in een ruime groene setting met zonnepanelen op de beplante retentiedaken. In de kern Stiens hebben we een mix met ook voor senioren geschikte woningen opgeleverd. Daarnaast namen we de volkshuisvestelijke taken in het woonzorgcomplex Swettehiem in Westeinde in juli over. Daarmee zijn onder meer 130 zelfstandige woningen voor de stad behouden, waar huurdersplatform Nieuw Elan de belangen van de bewoners helpt behartigen.

Op meerdere plekken in de gemeente treffen we volop voorbereidingen om de ruim 800 nieuwbouwwoningen waarover met de gemeente langjarige afspraken zijn gemaakt te kunnen bouwen. In o.a. Middelsee, Spoordok, Camminghaburen, aan de Aldlansdyk en de Badweg maar bijvoorbeeld ook in Stiens en Wirdum. Het monumentale complex aan de Wissedwinger krijgt in 2024 ook een nieuwe functie met 30 appartementen. Met een bijzondere prijsvraag in samenwerking met de gemeente en het atelier van de Rijksbouwmeester is in 2023 een prijsvraag ‘biobased bouwen’ voor de locatie Nieuw Oud Oost uitgeschreven. De winnaar is inmiddels bekend en er is zicht op een vijftigtal sociale huurwoningen met veel innovaties en een extra duurzaam karakter.

Het kierteam voorzag bovendien zo’n 1700 woningen van kleine energetische maatregelen. Samenwerking met andere instanties (o.a. brandweer, GGD, gemeente) resulteerde ook in extra contact met bewoners en zo konden we waar nodig aanvullende hulp en ondersteuning bieden. Het accent lag hierbij in de wijken die onderdeel uitmaken van het langjarige integrale samenwerkingsprogramma Leeuwarden-Oost. De voorbereidingen voor een speel- en verblijfsplek aan de Kei in Leeuwarden zijn getroffen. Wij dragen daar bij aan de inrichting en hebben gebruik gemaakt van de inspiratie door basisschoolleerlingen van de Prins Mauritsschool via het ondersteuningsprogramma ‘De baas van morgen’ van JINC. In het voorjaar van 2024 wordt die openbare ruimte ingericht.

Uitvoering overige prestatieafspraken

De aanpak om vanuit een meerjarig kader en een jaarschijf prestatieafspraken te maken werpt z’n vruchten af. Het accent komt steeds meer op de uitvoering te liggen. De projectgroep en de werkgroepen werken steeds intensiever en effectiever samen. Belangrijke stappen zijn gemaakt op het gebied van schuldhulpverlening door het goed inregelen van de vroegsignalering en de implementatie van de voorzieningenwijzer.

Aan de totstandkoming van de gemeentelijke visie ‘Wonen mét zorg’ hebben we een belangrijke bijdrage geleverd. Deze relevante en urgente thematiek wordt vertaald naar een uitvoeringprogramma. Swettehiem zal één van de pilotlocaties zijn. Wij hebben daarover samen met gemeente, zorgpartijen en welzijnsorganisaties al intensief contact.

We hebben een eigenstandige route en (versnelde) aanpak om te verduurzamen. We zijn aanvullend gesprekspartner gebleven voor de mogelijke uitrol van een warmtenet in de stad Leeuwarden. Nieuwe wetgeving zorgt voor een andere constellatie waarin het publieke karakter en daarmee de gemeente een hoofdrol krijgt. Als ook de gemeentelijke wijkuitvoeringsplannen tot wasdom komen, liggen er meer synergiekansen.

Andere vermeldenswaardige highlights en thema’s waren:

• Intensieve samenwerking rond de huisvesting en integratie van statushouders, inclusief de toevoeging van flexwoningen voor o.a. deze doelgroep door de gemeente.
• Kunst in de openbare ruimte. We maakten een muurschildering (refererend aan de migratiegeschiedenis van de Schepenbuurt) en een grootschaliger Street art Festival in Bilgaard en de Vrijheidswijk mogelijk.
• Samen werken aan leefbaarheid, met name in de buurten en complexen met veel kwetsbare bewoners met een hoge zorg- of ondersteuningsbehoefte. Er is meer gezamenlijk zicht gekomen op die behoefte en de ontwikkeling daarvan. Ook de collectieve aandacht en inzet op concentratie en de behoefte ervan neemt ten gevolge daarvan toe. Dat gaat structurele intensieve aandacht vragen, die niettemin onder druk staat.
• Op initiatief van de gemeente Leeuwarden werken alle stakeholders in de woningmarktregio Friesland intensief samen aan een regionaal uniforme urgentieverordening. Deze zal in 2025 (of begin 2026) naar verwachting in werking treden.

Ooststellingwerf

Uitvoering bieding en afspraken

Het verduurzamen van de woningvoorraad in de gemeente Ooststellingwerf is in volle gang. In 2023 verbeterden we de energetische kwaliteit, veelal gecombineerd met onderhoudsmaatregelen, van ruim 100 woningen. De ingezette versnelling is goed zichtbaar in de investeringen die ruim het dubbele bedragen (ca. € 3,9 miljoen) van hetgeen in de bieding was opgenomen. 94% van de woningen heeft inmiddels een energielabel C of beter. Op 519 daken in deze gemeente liggen zonnepanelen. In Appelscha en Oosterwolde was aanvullend het kierteam van WoonFriesland actief. Zo’n 60 huishoudens profiteerden van de mogelijkheid om tal van kleine energetische maatregelen aan en in de woning te laten treffen.

In Oosterwolde zijn voormalige intramurale zorgeenheden omgebouwd tot 4 volwaardige zelfstandige woningen en toegevoegd aan de woningvoorraad. Met de huidige bewoners van een complex in Donkerbroek is het sociaal statuut doorlopen. Dat maakt de weg vrij om 10 woningen te gaan vervangen door eigentijdse en duurzame woningen. Met de gemeente en in goed overleg met Actium - die nu ook mag en gaat ontwikkelen in deze gemeente - hebben we gestudeerd op locaties voor extra woningen. Met behulp van een actieve gemeentelijke grondpolitiek gloort dat. We trachten de te nemen proces- en besluitvormingsstappen zo veel mogelijk te versnellen.

Uitvoering overige prestatieafspraken

In deze gemeente werken we ook met een meerjarige set prestatieafspraken. Jaarlijks worden die afspraken vertaald in en toegespitst op een beperkt aantal focuspunten. De slag naar de uitvoering is op onderdelen voor verbetering vatbaar. Die moet dan ook in de jaren die voor ons liggen vooral worden gemaakt. Van potentiële locatie naar daadwerkelijk bouwen en van visie naar wijkuitvoeringsplannen zijn daar de gewenste voorbeelden van. De gemeente heeft de daarvoor noodzakelijke formatieve versterking geworven. Begin 2024 hebben we met een gezamenlijke kick-off en afspraken over eigenaarschap hier een belangrijke stap in gezet.

Begin 2023 zijn we opgeschrikt door een ernstig incident. Een gasexplosie in een complex in Oosterwolde noodzaakte ons tot snel handelen en zorg voor bewoners, waaronder een aantal kwetsbare bewoners. Het incident bleef gelukkig zonder slachtoffers. Tijdelijke en herhuisvesting en nazorg zijn, na een zoekende start, in goed overleg met de gemeente en hulpinstanties geregeld. De ontzette appartementen zijn daarna hersteld en de zorg voor bewoners en leefbaarheid in het complex krijgt extra aandacht.

De Molukse wijk in Oosterwolde heeft een bijzondere geschiedenis en de gemeenschap een authentieke cultuur. Met het behoud daarvan en in lijn met elders gemaakte afspraken dragen we dat een warm hart toe. Over de woningen die WoonFriesland beheert, hebben we daarom over de toewijzing en met respect voor tradities afspraken met deze gemeenschap gemaakt.

Onder de noemer Domein Overstijgend (DOS) werken we aan een integrale gebiedsaanpak met de stakeholders op het gebied van welzijn, zorg en leefbaarheid. Op basis van een tweetal pilots gaan we ontdekken of en hoe dit de som der delen kan vergroten. Input van de wijkbewoners vormt daarvoor een belangrijke grondslag. De aanpak staat nog in de kinderschoenen, de wijkgesprekken starten in 2024. In het algemeen staan de wijken in deze gemeente er overigens goed voor, zo blijkt ook uit onze eigen wijkanalyses. Dubbele vergrijzing, preventie/gezondheid en het faciliteren en stimuleren van ontmoeting vormen waarschijnlijk de centrale onderwerpen.

Schiermonnikoog

Uitvoering bieding en afspraken

De bestaande woningvoorraad op Schiermonnikoog staat er goed voor. Maar liefst 99% van de woningen heeft energielabel C of beter, 84% heeft label A(+) of B. We participeren in het project aardgasvrij eiland. Gemeente, coöperatie De Sintrale, netbeheerders, De Bewonersraad en wijkbewoners studeren op de mogelijkheden om Nieuw Dokkum aardgasvrij te maken en het eiland zo veel mogelijk mee te krijgen op de weg daar naartoe. Isolatie en elektrisch koken vormen de opmaat naar een aanpak met als uiteindelijk doel ook duurzame verwarming te organiseren. Een spannend traject dat naast techniek eerst en vooral een sociale uitdaging is. Deze missie naar de toekomst past uitstekend in onze zoektocht om verduurzaming waar mogelijk te versnellen en om dat vooral betaalbaar en gedragen te doen.

Het zorgcentrum op Schiermonnikoog heeft in 2023 extra maatregelen ondergaan. Op initiatief van de gemeente en in samenspraak met de gebruikers hebben we een aantal onderhouds- en verbetermaatregelen getroffen. Ook is het complex versneld voorzien van zonnepanelen. Een functioneel en duurzaam zorgcentrum vormt een essentiële bijdrage aan de zorg- en ondersteuningsbehoefte die er op Schiermonnikoog is. Zonder zo’n faciliteit en de daar werkende professionals zijn eilandbewoners nog sneller afhankelijk van zorg die op het vasteland geleverd wordt. Dit staat onder grote druk en wordt in komende jaren alleen maar belangrijker. De gemeentelijke woon- en zorgvisie, aan de totstandkoming ervan mochten we in 2023 een bijdrage leveren, wijst dat uit en probeert daar mitigerende antwoorden op te vinden.

De gemeentelijke woonzorgvisie en onderliggend woningmarktonderzoek vormen ook de basis voor een nieuwbouwprogramma. Met de gemeente zijn we in overleg over diverse locaties waar nieuwbouw van sociale huurwoningen als aandeel daarin mogelijk is. Ook op Schiermonnikoog is een groot deel van de huishoudens klein en bestaat uit één of twee personen. Met het oog daarop hebben we een inspiratie-excursie georganiseerd langs een aantal recent opgeleverde nieuwbouwconcepten en -projecten voor kleine huishoudens.

Uitvoering overige prestatieafspraken

De Bewonersraad is inmiddels een volwaardige vertegenwoordiger van het belang van de bewoners op Schiermonnikoog en gesprekspartner voor de gemeente. In deze driehoek maken we een compacte set prestatieafspraken die in verhouding staat tot de opgaven op het eiland en onze onderlinge constructieve verhoudingen. De lijnen in de uitvoering zijn kort en effectief. Ook de bestuurlijke contacten zijn soepel en gericht op praktische zaken.

De Bewonersraad heeft geïnvesteerd in het leren kennen van de achterban en werven van leden. Aardgasvrij eiland was daar een mooie katalysator voor. Wij hechten aan een sterke bewonersvertegenwoordiging en hebben daartoe bijgedragen aan de introductie.

Wij zijn naast sparringpartner voor de gemeente op het gebied van de woonzorgvisie, woningmarktanalyse en de duurzaamheidsambities ook adviseur geweest voor het actualiseren van de gemeentelijke huisvestingsverordening.

Súdwest-Fryslân

Uitvoering bieding en afspraken

In de gemeente Súdwest-Fryslân hebben we de energetische kwaliteit van ruim 80 woningen verbeterd in 2023. Dat gebeurde projectmatig, vaak in combinatie met onderhoudsmaatregelen, en in een aantal gevallen bij mutatie. Hier hebben we in totaal fors meer in geïnvesteerd (€ 4,3 miljoen) dan in de bieding was opgenomen (€ 2,6 miljoen). De door ons ingezette versnelling in het verduurzamen is zichtbaar op tempo. Dat zetten we door. Ruim 90% van onze woningen in Súdwest-Fryslân heeft momenteel een energielabel C of beter. Daarnaast maakten 30 Snekers gebruik van de diensten van ons kierteam. Zij kregen kleine energetische maatregelen in de woning.

Qua nieuwbouw ligt onze focus op permanente woningen. Met de gemeente en de andere in Súdwest-Fryslân actieve corporaties studeren we op potentiële nieuwbouwlocaties. Dat is gericht op de langere termijn. We hebben kansen verzilverd op eigen locaties en in de markt en daarmee ook een versnelling in de nieuwbouw kunnen maken. In Koudum aan de J. van der Waeyenstraat/Oostenveldseweg konden we in 2023 12 nieuwbouwwoningen opleveren. Op het Perk in Sneek startte de bouw van 64 grondgebonden woningen die in 2024 gereed zijn.

De woningen in Koudum moesten wachten op nieuwe huurders. Netcongestie en de beperkte uitvoeringscapaciteit van de netbeheerder maken dat aansluiting op elektriciteit voor deze woningen pas in het voorjaar van 2024 mogelijk is. Een grote zorg rond de nieuwbouwambities blijkt geen theoretische of toekomstige zorg maar is reëel en actueel. Ook op het Skûlplak waren we zogezegd in houders hand. In 2023 zijn de eerste 19 nieuwe eengezinswoningen opgeleverd. In 2024 volgt het nabijgelegen appartementencomplex met 45 woningen. We zijn trots op de geboekte voortgang en het tempo dat we hebben bereikt. Zo zijn we verder gekomen dan in de (streef)portefeuillestrategie opgenomen.

Uitvoering overige prestatieafspraken

In 2023 en voor 2024 maakten we in en met de gemeente Súdwest-Fryslân nog een éénjarige set prestatieafspraken. We gaan ook hier een meerjarig kader met elkaar maken voor 2025 en verder.

In 2023 heeft de gemeente een woningmarktonderzoek uitgevoerd. Dat vormt de basis voor een omgevingsprogramma wonen en zorg. Verder werkt de gemeente samen met stakeholders -waaronder WoonFriesland- aan gebiedsgerichte uitvoeringsprogramma’s zorg en overkoepelend beleid voor ontmoetingsplaatsen. Deze grote gemeente heeft maar liefst 89 kernen. Leefbaarheid staat in veel met name de kleinere kernen onder grote druk. Het voorzieningenniveau, (openbare) mobiliteit maar ook decentrale zorg nemen af of hollen uit. Vanwege deze ontwikkelingen, maar ook door de substantieel hogere vraagdruk voor sociale huur in de grootste kernen, ligt onze focus op nieuwbouw.

De gemeente heeft van nieuwbouw een speerpunt gemaakt. Het forse programma wordt in daden omgezet en waar mogelijk worden processen versneld.

Naast de afspraken en reguliere partners hebben we in deze gemeente ook intensief contact met meerdere dorpsbelangen en initiatieven van onderop, waaronder op het gebied van duurzaamheid (warmtenetten). In onder meer Heeg en Koudum is dat het geval.

In het seniorencomplex Claerbergen in Koudum hebben maatschappelijke partners zich terugtrokken en daarmee werden de bewonersactiviteiten geminimaliseerd. Het coronavirus heeft het stoppen ervan versneld. Op experimentele basis proberen we de activiteiten met specifiek aangezochte nieuwe jonge bewoners weer op gang te brengen.

Terschelling

Uitvoering bieding en afspraken

Op Terschelling stond uitvoering in 2023 centraal. De lang verwachte en gedroomde nieuwbouw op de voormalige Klu-locatie in West-Terschelling kwam gereed. Zestien appartementen, ook geschikt voor senioren, voor kleine (1 à 2 persoons)huishoudens zijn opgeleverd. Het zijn duurzame woningen met innovatieve elementen (waaronder bamboe gevelelementen) en beplanting met lokale flora er omheen. Ook de drie woningen met tuin voor kleine gezinnen zijn opgeleverd. Het volgende nieuwbouwproject is in zicht. Het ruimtelijk proces voor de voorgenomen bouw van een twaalftal woningen in Midsland is in volle gang. Daarnaast studeren we op nieuwbouwlocaties in West Aletalaan fase 3.

Ook de verduurzaming is nu in volle gang. In totaal kregen 254 woningen in 2023 een kwaliteitsverbetering. Op 276 woningen plaatsten we zonnepanelen. De operatie waarbij bewoners nog opgespaarde punten (zgn. V&E) konden inzetten voor allerhande maatregelen in en aan de woning is in 2023 afgerond. Het labelen (energie) van woningen is het sluitstuk van het verduurzamingsproces en daarom nog niet zichtbaar in voortgangsrapportages die we in het voorjaar altijd met de gemeente en De Bewonersraad delen.

In 2023 is het woningmarktonderzoek (sociale huur in de context van de eilander markt) gereedgekomen en besproken. Het bevestigt de grote vraag naar betaalbare woningen, dubbele vergrijzing en de sleutelfunctie van wonen in een gezonde economie met voldoende werkgelegenheid en in het kader van brede welvaart/leefbaarheid op Terschelling. Doorstroming stimuleren is weerbarstig, de nieuwbouw op de Klu-locatie heeft daar voor de huurwoningen weinig effect gehad.

Leefbaarheid op de Campus heeft en had onze volle aandacht. We trekken daarin zo veel mogelijk op met de gemeente en het Maritiem Instituut Willem Barentsz. Over de kamerleegstand op de Campus - en die is er momenteel nog steeds - verkennen we in goed overleg de alternatieve aanwendbaarheid. Met oog voor de primaire functie van de Campus, waarbij onnodige leegstand wordt voorkomen.

Uitvoering overige prestatieafspraken

De prestatieafspraken hebben nu nog een jaarlijks karakter. De gemeente heeft het voornemen een woon(zorg)visie te maken. Samen met onder meer bouwafspraken kan dat een fundament voor een meerjarig kader vormen.

De formatie/organisatie van de gemeente is klein en staat onder druk. Dat maakt dat er op een aantal onderwerpen, bijvoorbeeld duurzaamheid, weinig voortgang wordt geboekt. De sleutelpersonen werken hard, maar kunnen dat niet alleen goedmaken. Rond vroegsignalering en bij ondersteuningsvragen in het sociaal domein zijn de lijnen kort en het contact bij hulpvragen van bewoners goed en doeltreffend. Toch staan ook acties bij vroegsignalering en bij ondersteuningsvragen van bewoners onder diezelfde spanning. Het bestuurlijk contact is snel gelegd en direct maar soepel van karakter.

Wij zijn betrokken geweest bij de actualisatie van de huisvestingsverordening. In 2023 is door ons een analyse van en plan gemaakt voor de (rijks)monumentale panden in de Burgemeester Eschauzierstraat. Er loopt een vergunningaanvraag om deze woningen te kunnen verbeteren. Om te beginnen met een tweetal woningen die al lang niet verhuurd worden. Met de gemeente en ondernemersverenging hebben we kennis en inzichten over (tijdelijke) personeelshuisvesting gedeeld. Wij blijven ons richten op nieuwbouw van permanente woningen voor reguliere huishoudens.

Vlieland

Uitvoering bieding en afspraken

Met de gemeente Vlieland hebben we een compacte en pragmatische set prestatieafspraken. In 2023 is gehandeld in het verlengde van de jaren ervoor. Inhoudelijk lag dat voor de hand. De relatief late vorming van een nieuw college en tijdelijke ambtelijk waarneming op het thema wonen hebben dat versterkt. Zonder negatieve gevolgen overigens. In 2023 is pas onderling bestuurlijk kennis gemaakt. Op alle niveaus is het contact goed en makkelijk te leggen. Beheer stond centraal in het handelen van WoonFriesland. Hoewel we meer hebben geïnvesteerd in onderhoud en kwaliteit (€ 366 duizend) dan in de bieding was gereserveerd (€ 249 duizend), valt daar weinig specifieks over te melden. Het aantal woningen met zonnepanelen steeg met 5.

Wij voeren ook een aantal taken voor de gemeente uit met betrekking tot de verhuur in zorgbuurt Boswijk. Dat verloopt goed.

Uitvoering overige prestatieafspraken

De gemeente en WoonFriesland vinden een goede bewonersvertegenwoordiging van groot belang. In de afspraken voor 2024 is dat nog eens uiteengezet en al een rol toebedeeld aan De Bewonersraad, die in het komende jaar zijn opwachting zal maken op Vlieland.

Inhoudelijk zijn we geconsulteerd voor de woonzorgvisie die de gemeente momenteel maakt. Idem met het oog op het actualiseren van de huisvestingsverordening en participeren in een regionale urgentieverordening. De woonzorgvisie vormt de grondslag voor een gemeentelijk woningbouwprogramma. Evenals op de andere Waddeneilanden, en relatief meer zelfs vanwege de afstand tot de vaste wal, is (betaalbare en voldoende) woongelegenheid de sleutel tot een leefbaar en vitaal eiland. In 2023 hebben we daarom ook al een aantal bouwlocaties verkend en woonconcepten doorgesproken tussen de gemeente. Zo hebben we gebruik gemaakt van kennis, inzichten, telmodellen en o.a. massastudies voor locatie-ontwikkeling. Wij waren ook sparring partner voor (on)mogelijkheden met flexwoningen, tiny houses en rond geconcentreerde personeelshuisvesting.

Tot slot hebben wij met de gemeente de stand van zaken en voornemens rond verduurzaming doorgesproken. De eventuele komst/uitbreiding van een warmtenet kan een synergiekans opleveren al is het vooralsnog niet zover. En we hebben input gegeven voor het gemeentelijk programma water en riolering.

Waadhoeke

Voor de gemeenten De Fryske Marren, Harlingen en Waadhoeke geldt dat we geen specifieke prestatieafspraken maken. Dat is gebaseerd op het beperkte aantal woningen dat we in deze drie gemeenten verhuren. Samen met de gemeenten en De Bewonersraad handelen we zo veel mogelijk in de geest van de afspraken die met de in die gemeenten actieve corporaties en huurdersorganisaties worden gemaakt. Jaarlijks is er contact over ontwikkelingen en lopende zaken. Op basis van signalen, actualiteiten of casuïstiek vinden we elkaar. Rond de woondeals, regionale woonzorgvisies en bijvoorbeeld de urgentieverordening komen we elkaar ook tegen en werken we bovengemeentelijk samen.

Weststellingwerf

Uitvoering bieding en afspraken

Bezetting en bemensing heeft de gemeente Weststellingwerf behoorlijk parten gespeeld bij het uitvoeren van prestatieafspraken en behartigen van ontwikkelingen rond de volkshuisvesting. Inmiddels is dat vraagstuk grotendeels verdwenen en hebben we met De Bewonersraad en de gemeente de draad weer opgepakt.

Onze focus lag op de versnelling van de verduurzaming in Westellingwerf. Bijna 80 woningen ondergingen verbetering. In de regel combineerden we onderhoud met een kwaliteitsverbetering. Daarin investeerden we in totaal circa 50% meer geïnvesteerd (€ 2,1 miljoen) dan in de bieding was voorzien. Van onze woningvoorraad in Weststellingwerf heeft inmiddels 95% een energielabel C of beter.

Wij maken progressie op de locaties Heerenveenseweg en Lindewijk, beiden in Wolvega. Voor eerstgenoemde locatie is het ruimtelijk proces in volle gang.

Uitvoering overige prestatieafspraken

Het accent heeft gelegen op de totstandkoming van een woonzorgvisie en onderliggend vraag- en marktonderzoek waaronder een inwonersenquête. Als stakeholder zijn wij daarin geconsulteerd. De gemeente heeft de visie gereed en zal in 2024 nog enige inhoudelijk verdieping maken in regionaal verband. Dat proces is eind 2023 ook opgestart. Het uitvoeringsprogramma moet nog worden afgestemd op de prestatieafspraken 2024, die iets eerder gereedkwamen.

Ook in deze gemeente werken we toe naar een nieuw meerjarig afspraken kader. De visie maakt dat goed mogelijk. Een aantal opgaven heeft nu eenmaal een langere horizon en dit vereenvoudigt naar verwachting het proces wat op zijn beurt de verdere verschuiving naar uitvoeren faciliteert.

Goede zorg in met name kleine kernen staat onder druk. Die is nu voelbaar in het complex Krommestede in Noordwolde. De zorgverlener concentreert de activiteiten. De basale gezondheidszorg wordt opgevangen door een collega-zorgpartij. Dagbesteding en activiteiten vallen mogelijk weg als er geen opvolging opstaat of wordt geïnitieerd.